Wat zal het medische dossier van Louis Doedel in Suriname openbaren?
Suriname Vakbondsleider Louis Doedel, oudoom van correspondent Nina Jurna, verdween eind jaren 30 in Suriname in een inrichting. Deze maand dook zijn medische dossier op.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data67872168-823efd.jpg)
Standbeeld van Louis Doedel op Curaçao. Arts en onderzoeker Nizaar Makdoembaks (links) schreef een boek over hem. Foto Sianaya Wolfert
Nieuws Suriname – De Ware Tijd
Berichten van vandaag
PARAMARIBO – Het lang gezochte medisch rapport van oud-vakbondsleider en activist Louis Doedel is donderdag overhandigd aan minister Amar Ramadhin van Volksgezondheid. Het dossier is onlangs gevonden op het kantoor van Radj Jadnanansing, directeur van het Psychiatrisch Centrum Suriname (PCS).
Doedel is maar liefst 43 jaar lang ‘ter observatie’ opgenomen geweest in deze instelling, omdat hij protesteerde tegen de toenmalige koloniale overheid onder leiding van gouverneur Johannes Kielstra. Medisch directeur Rudi Dwarkasing zegt dat het dossier een kopie is. Hij is er wel ervan overtuigd dat het rapport compleet is. “We hebben hier alle informatie met betrekking tot de opname tot de laatste dag van de heer Louis Doedel. En we hebben gemeend om hiermee de verantwoordelijkheid over te dragen aan het ministerie zodat dit nooit meer verloren kan gaan”, merkt Dwarkasing op. Hij onderstreept dat dit rapport een gevoelig dossier is dat van grote betekenis zal zijn voor geschiedenis.
Ramadhin zegt dat hij zelf verrast was toen hij hoorde dat de stukken terecht zijn. Volgens de bewindsman is het belangrijk dat de werkelijke reden waarom Doedel zolang in PCS moest doorbrengen eindelijk boven water komt. Ook de omstandigheden waaronder de vakbondsleider in de instelling moest verblijven moeten bekend worden gemaakt. “Het is zeker voor zijn familie en nabestaanden interessant om te weten of dit een terecht besluit is geweest”, merkt Ramadhin op. Als minister zal hij zich over deze archieven ontfermen.
Hoewel het medisch rapport al is overhandigd, is de inhoud nog niet bekendgemaakt. Wanneer de familie en de rest van de gemeenschap inzage zou kunnen krijgen durft de bewindsman nog niet te zeggen. Daarvoor wil hij eerst goed afstemmen met andere deskundigen. Journalist Nina Jurna, familielid van Doedel, noemt het vinden van het rapport een “emotioneel moment”. “Ik ben zelf al 24 jaar op zoek naar dit dossier. Recentelijk begreep ik dat het gestolen was, maar het blijkt dat het al die tijd in PCS was. Het is voor mij een heel emotioneel en historisch moment. Ik hoop dat wij als familie toegang krijgen tot dit dossier”, aldus Jurna.
Als familielid heeft ze altijd gepleit voor eerherstel van Doedel. Met het vinden van het medisch rapport hoopt ze nu dat Nederland eindelijk tot verantwoording wordt geroepen. Ze ziet graag dat het voormalige moederland toegeeft dat er fouten zijn gemaakt om Doedel zo lang ter observatie op te nemen en dat hij en de nabestaanden degelijke excuses krijgen. Ramadhin staat ook open voor eerherstel van Doedel. Hij wil voorlopig nog geen commentaar geven over de manier hoe dat zou moeten gebeuren.
NOS NIEUWS 18-02-2021
Het medisch dossier van de Surinaamse activist, journalist en vakbondsleider Louis Doedel is na tientallen jaren boven water gekomen. Doedel werd in 1937 gek verklaard door het Nederlandse koloniale bewind en vastgezet in een psychiatrische instelling omdat hij zich kritisch uitliet over het regime. Hij werd pas na 43 jaar in 1980 vrijgelaten en stierf kort daarna.
Correspondent Nina Jurna is familie van Doedel, hij was haar oudoom. Ze is al 25 jaar op zoek naar zijn medisch dossier. Eind jaren 90 maakte ze samen met de regisseur Frank Zichemeen documentaire over zijn leven en over waarom hij vastzat in de Wolfenbuttel-kliniek. Dat was een beruchte instelling waar mensen die kritiek hadden op het Nederlandse regime “ter observatie” werden ondergebracht.
Vannacht werd Jurna gebeld door de directeur van de instelling, die inmiddels een andere naam draagt. Het medisch dossier van Doedel was gevonden, luidde de mededeling.
“Mijn telefoon ging om 00.45 uur”, blikt Jurna terug in het NPO Radio 1-programma Nieuws en Co. “De nieuwe directeur zei het dossier aan de minister van Volksgezondheid Amar Ramadhin te willen overhandigen. Dat gebeurde vandaag en daar was ik bij. Dat was een bijzonder moment.”
Ze heeft het dossier zelf nog niet ingezien, maar hoopt dat wel zo snel mogelijk te doen. “Dat is wat we heel graag willen, maar de minister wil het eerst onder de aandacht brengen van de regering en de ministerraad.” Vervolgens moet er een commissie komen bestaande uit medici en historici die dit dossier gaan bestuderen.
Maar daarna wil Jurna samen met andere familieleden inzage in het omvangrijke pakket. “We hebben een advocaat ingeschakeld om de minister onder druk te zetten. We willen binnen twee weken dit dossier inzien. Het is zo lang kwijt geweest, nu is het er eindelijk en dan moet het niet weer ergens in een la verdwijnen.”
Wanhoop en onvrede
Doedel had in de jaren 30 stevige kritiek op het Nederlandse bewind. In de crisisjaren was er veel werkloosheid, honger en armoede in Suriname. Uit wanhoop en onvrede trok Doedel naar het gouvernementspaleis waar destijds alleen witte mensen binnen mochten komen.
Hij smeerde zich in met een witte pasta. “Kijk ik ben ook wit, mag ik nu de gouverneur spreken”, zou hij hebben gezegd. Hij werd opgepakt en voor gek verklaard en zat dus 43 jaar vast. Hij werd vergeten.
In het dossier hoopt Jurna informatie te vinden over hoe Doedel is behandeld. “Verplegers hebben mij tijdens mijn onderzoek eerder al verteld dat hij ingespoten werd en elektroschokken kreeg. Dat hij eigenlijk gek gemaakt is. Misschien kunnen we daar iets over terugvinden.”
Eerherstel
Alle beschikbare informatie kan leiden tot eerherstel van Doedel, beseft Jurna. Iets waar zij en haar familie zich hard voor maken. “Ook eerherstel in Nederland, want dat is het land waar per slot van rekening is besloten om hem op te sluiten.”
In Nederland is Anton de Kom een bekendere figuur. Vorige maand zei het kabinet met “een ruiterlijk gebaar” te komen voor de Surinaamse schrijver die tegen kolonialisme en racisme streed en in de Tweede Wereldoorlog in Nederland verzetswerk deed.
Doedel was een tijdgenoot en medestrijder, zegt Jurna. “Ik hoop dat het eerherstel van De Kom en het medisch dossier de weg openen voor eerherstel voor Louis Doedel. Het is een verhaal dat bij heel veel mensen in Nederland nog niet bekend genoeg is.”
Vlak voor het nieuwe boek van SEOC voorzitter Makdoembaks over de Surinaamse activist Louis Doedel naar de drukker gaat, ontvangt hij op 18 februari 2021 een e-mail van de algemeen directeur van het Psychiatrisch Centrum Suriname, de heer Raj Jadnanansing. Het was een bericht dat Jadnanansing op 17 februari 2021 naar Nina Jurna (journalist en achternicht van Louis Doedel) stuurde en een dag later middels een fwd naar Makdoembaks. Jadnanansing schreef dat hij het medisch dossier van Doedel had gevonden: ‘[het dossier] bleek al die tijd verstopt te zijn in mijn werkkamer’.
Het boek van Makdoembaks is van inleiding tot conclusie een pleidooi voor het boven tafel halen van dit medisch dossier van Doedel, die men meer dan 40 jaar opgesloten hield in Wolffenbuttel, de latere LPI.
Onder meer op deze site is te lezen en horen hoe een eind 2020 verspreidde conceptversie van het boek veel aandacht voor deze zaak genereerde in de pers in Suriname en Nederland.
Onder andere zei Biemla Gajadien van Radio ABC in een interview dat zij hield met Nina Jurna, dat zij bij haar voorbereiding op dat interview had begrepen dat het medisch dossier van Doedel was gestolen: ‘Dus degene die het gestolen heeft, die moet het teruggeven’.
En nu is het dus ineens terecht. Vanwege het historisch gewicht liet Jadnanansing het dossier – ‘een lijvig stuk’ – op 18 februari 2021 aan zijn directe baas, de Surinaamse minister van Volksgezondheid Amar Ramadhin overhandigen door de medisch directeur van het PCS, Rudi Dwarkasing, in bijzijn van Jurna.
In reactie op mijn verzoek om het dossier direct te scannen en per ommegaande aan mij te mailen antwoordde Jadnanansing dat hij er het volste vertrouwen in had dat het dossier via de minister zou belanden ‘waar het nodig is’.
Terwijl het boek naar de drukker gaat wachten wij in spanning bericht van het ministerie af. Wie weet kan een deel van de vraagstukken die in dit boek aan de orde komen dan toch eindelijk worden opgelost met behulp van deze hoogst toevallige vondst.
Het Nederlandse kabinet komt alsnog met een gebaar voor de vijftien Chinese zeelieden die in 1942 tijdens een staking op Curaçao werden doodgeschoten door de Nederlandse militaire politie.
Volgens Den Haag een vervelende samenloop van omstandigheden, volgens Curaçao moord met voorbedachten rade op 15 onschuldige Chinese arbeiders. Een reportage van NOS-correspondent Dick Drayer.
In Het Parool van 9 februari 2021 staat te lezen dat minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren een brief aan de SEOC stuurt waarin ze dit gebaar aankondigt.
Lees het Parool artikel hier, of lees het artikel in het Antilliaans Dagblad:
In 1969 legde de Surinaamse Studenten Unie (SSU) te Leiden de basis voor het eerherstel van de grote Surinamer Anton de Kom, strijder voor een rechtvaardige sociale orde in een vrij Suriname. Anno 2021 lijkt ook de Nederlandse regering daar werk van te willen maken.
DOWNLOAD HIER
DE ORIGINELE, DOOR DE FAMILIE DESTIJDS GEAUTORISEERDE EN NU GEBUNDELDE UITGAVES VAN DE KOMS MANUSCRIPTEN
Strijden ga ik
Wij Slaven van Suriname
ZOALS IN 1969 GESTENCILD EN VERSPREID DOOR DE SSU-STUDENTEN
Eind 2020 vroeg de Tweede Kamer middels een motie aan de regering om eerherstel voor de Surinaamse schrijver, activist en verzetsheld Anton de Kom. (Het Parool, 18-12-2020) In januari 2021 liet minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken weten te werken aan een “ruiterlijk gebaar”, waarop de nabestaanden van De Kom verheugd reageerden. (Het Parool, 30-01-2021) Het eerherstel voor De Kom, die door de Nederlandse koloniale overheid in Suriname en Nederland gelijk zwaar gedwarsboomd werd bij het verwezenlijken van zijn dromen en het leven van zijn leven, is een al heel lang lopende zaak. Het begon allemaal met een groep studenten in het Leiden van 1969, die van de familie toestemming kreeg om werken van De Kom zelf te verspreiden. Die werken worden u in bovenstaande uitgave opnieuw gepresenteerd, precies zoals ze destijds gestencild zijn, teneinde de meer dan vijftigjarige geschiedenis van de rehabilitatie van Anton de Kom recht te doen.