NOS NIEUWS 18-02-2021

Het medisch dossier van de Surinaamse activist, journalist en vakbondsleider Louis Doedel is na tientallen jaren boven water gekomen. Doedel werd in 1937 gek verklaard door het Nederlandse koloniale bewind en vastgezet in een psychiatrische instelling omdat hij zich kritisch uitliet over het regime. Hij werd pas na 43 jaar in 1980 vrijgelaten en stierf kort daarna.

Correspondent Nina Jurna is familie van Doedel, hij was haar oudoom. Ze is al 25 jaar op zoek naar zijn medisch dossier. Eind jaren 90 maakte ze samen met de regisseur Frank Zichemeen documentaire over zijn leven en over waarom hij vastzat in de Wolfenbuttel-kliniek. Dat was een beruchte instelling waar mensen die kritiek hadden op het Nederlandse regime “ter observatie” werden ondergebracht.

Vannacht werd Jurna gebeld door de directeur van de instelling, die inmiddels een andere naam draagt. Het medisch dossier van Doedel was gevonden, luidde de mededeling.

“Mijn telefoon ging om 00.45 uur”, blikt Jurna terug in het NPO Radio 1-programma Nieuws en Co. “De nieuwe directeur zei het dossier aan de minister van Volksgezondheid Amar Ramadhin te willen overhandigen. Dat gebeurde vandaag en daar was ik bij. Dat was een bijzonder moment.”

Ze heeft het dossier zelf nog niet ingezien, maar hoopt dat wel zo snel mogelijk te doen. “Dat is wat we heel graag willen, maar de minister wil het eerst onder de aandacht brengen van de regering en de ministerraad.” Vervolgens moet er een commissie komen bestaande uit medici en historici die dit dossier gaan bestuderen.

Maar daarna wil Jurna samen met andere familieleden inzage in het omvangrijke pakket. “We hebben een advocaat ingeschakeld om de minister onder druk te zetten. We willen binnen twee weken dit dossier inzien. Het is zo lang kwijt geweest, nu is het er eindelijk en dan moet het niet weer ergens in een la verdwijnen.”

Wanhoop en onvrede

Doedel had in de jaren 30 stevige kritiek op het Nederlandse bewind. In de crisisjaren was er veel werkloosheid, honger en armoede in Suriname. Uit wanhoop en onvrede trok Doedel naar het gouvernementspaleis waar destijds alleen witte mensen binnen mochten komen.

Hij smeerde zich in met een witte pasta. “Kijk ik ben ook wit, mag ik nu de gouverneur spreken”, zou hij hebben gezegd. Hij werd opgepakt en voor gek verklaard en zat dus 43 jaar vast. Hij werd vergeten.

In het dossier hoopt Jurna informatie te vinden over hoe Doedel is behandeld. “Verplegers hebben mij tijdens mijn onderzoek eerder al verteld dat hij ingespoten werd en elektroschokken kreeg. Dat hij eigenlijk gek gemaakt is. Misschien kunnen we daar iets over terugvinden.”

Eerherstel

Alle beschikbare informatie kan leiden tot eerherstel van Doedel, beseft Jurna. Iets waar zij en haar familie zich hard voor maken. “Ook eerherstel in Nederland, want dat is het land waar per slot van rekening is besloten om hem op te sluiten.”

In Nederland is Anton de Kom een bekendere figuur. Vorige maand zei het kabinet met “een ruiterlijk gebaar” te komen voor de Surinaamse schrijver die tegen kolonialisme en racisme streed en in de Tweede Wereldoorlog in Nederland verzetswerk deed.

Doedel was een tijdgenoot en medestrijder, zegt Jurna. “Ik hoop dat het eerherstel van De Kom en het medisch dossier de weg openen voor eerherstel voor Louis Doedel. Het is een verhaal dat bij heel veel mensen in Nederland nog niet bekend genoeg is.”